شاهنامهخوانی در شبهای سرد زمستان افغانستان
تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۹۵۳۸۸۰
به گزارش خبرنگار دفتر منطقهای خبرگزاری فارس، در طول یک قرن گذشته، با تجاوز انگلیسیها به افغانستان، شاهنامه خوانی رواج بیشتری پیدا کرد.
اکثر داستانهای شاهنامه در شهرهایی اتفاق افتاده است که به جغرافیایی امروز افغانستان تعلق دارد و فردوسی شاهنامه را در غزنی که در آن روزگار پایتخت ایران زمین بوده، سروده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
بلخ، بدخشان، فاریاب، بامیان، طالقان، قندهار، نیمروز، کابل، بست، پنجشیر، غزنی و بسیاری از شهرهای دیگر که در شاهنامه فردوسی آمده است، متعلق به جغرافیای افغانستان امروز است که اغلب داستانهای شاهنامه نیز در همین مناطق اتفاق افتاده است.
رواج شاهنامه خوانی در شبهای بلند زمستان
«محمد یونس طغیان» ساکایی، استاد دانشگاه بلخ از عمومیت شاهنامه خوانی در افغانستان می گوید: مجالس شاهنامه خوانی معمولا در شبهای زمستان بر گزار میشود. علاقمندان گرداگرد خانه نشسته و شاهنامه خوانها در صدر مجلس جا دارند و در برخی از مناطق مردم نشسته و شاهنامه خوانها در حضور آنها ایستاده و شاهنامه را مانند منقبت خوان ها (مرثیه خوانها) از حفظ میخوانند.
در میان داستانهای شاهنامه 2 داستان در میان شاهنامه خوانها افغانستان بیشتر رواج داشته است.
«طغیان ساکایی» استاد دانشگاه بلخ که خود از نزدیک در محافل شاهنامه خوانی شرکت میکرده در این مورد گفت: «از داستانهای شاهنامه مردم به خواندن 2 داستان رستم و اسفندیار و رستم و سهراب بیشتر علاقه دارند. به یاد دارم هنگامی که داستان رستم و سهراب را میخواندند، بسیاری از آدمها میگریستند.
از دیگر داستانهای پرخواننده در وطن، جنگ رستم با افراسیاب است که رستم رخش خویش را بر میگزیند، داستان جنگ هفت گردان، رزم رستم با پیلسم، داستان اکوان دیو، هفت خان ها، جنگ کوه هماون، پیکار یازده رخ، داستان گشتاسب در روم و در واقع همه دوره پهلوانی و همه جنگهایی که رستم در آن حضور دارد، مورد علاقه مردماند.»
شاهنامه خوانی در هرات
«محمد آصف فکرت هروی»، محقق و پژوهشگر افغان مقیم کانادا، کتاب شاهنامه را از کتابهای مورد علاقه هراتیان دانست که در بسیاری از خانههای مردم هرات این کتاب مورد مطالعه قرار میگیرد.
این پژوهشگر افغان، درمورد سنت شاهنامه خوانی در میان مردم هرات گفت: شاهنامه از کتب مورد علاقه هراتیان است که در شبهای دراز زمستان قرائت و استماع میشده است.
اگر چه در مورد شاهنامه خوانی دسته جمعی در هرات، روایات کمتری داریم، یک دلیل آن است که در بسیاری از خانههای هرات حداقل یک نفر کتابخوان بوده است که اهل آن خانه از سواد و کتابخوانی او استفاده میکردهاند.
محمد آصف فکرت، هرات را در میان سرزمینهای فارسی زبان، نزدیکترین مرکز بزرگ سیاست و زبان و ادب فرهنگ قدیم به طوس دانست که در نتیجه این نزدیکی زبان گفتاری مردم طوس و در نتیجه فردوسی داخل ویژگیهای زبان گفتاری هرات شده است. همچنین که این همگونی تا نیشابور و مربوطات آن پیش میرود.
این شاعر و مترجم افغان، هراتیان را از حامیان فردوسی در مقابل دربار دانست و گفت: از همان نخستین رخدادی که از سوی دربار سلطنتی در برابر شاهنامه و سرایندۀ آن حکیم ابوالقاسم فردوسی پیش آمد، هراتیان از فردوسی حمایت کردند و در کتاب معتبر چهار مقالۀ نظامی عروضی سمرقندی می خوانیم که چون فردوسی از بیم ماموران سلطنتی متواری شد، به هرات آمد و مدتی در خانۀ اسماعیل وراق پدر ازرقی هروی شاعری که شغل وراقی یعنی صحافی داشت، پنهان بود.»
این ادیب افغانستانی، معروفترین، زیباترین و گرانبهاترین و نفیسترین شاهنامه یی که اکنون در دنیا موجود است را «شاهنامه بایسنقریست» دانست که کار هرات است.
شاهنامه خوانی در بلخ و مزار شریف
در شمال افغانستان بیش از دیگر مناطق شاهنامه خوانی رواج داشته است. بخصوص در بلخ و مزار شریف که در خانهها و قوشخانهها مردم این اثر بزرگ را شبها زمستان دور هم جمع میشدند و با آواز میخواندند.
انصاری استاد دانشگاه بلخ، در این مورد میگوید: در صحن روضه مزار شریف، چای خانهای بوده است که در شبهای زمستان مردم پس از صرف غذای شب از گوشه و کنار شهر در آنجا جمع میشدند و شاهنامه فردوسی و ابومسلم نامه را تا نیمههای شب میشنیدند.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: داستان های شاهنامه شاهنامه خوانی شاهنامه خوان خوان ها خانه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۹۵۳۸۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شاهنامه خوانی علمالهدی در نماز جمعه درباره حجاب: منیژه منم، دخت افراسیاب، برهنه ندیده تنم آفتاب
سید احمد علمالهدی در خطبه سیاسی نماز جمعه این هفته که با حضور پرشور زائران و مجاوران در حرم مطهر رضوی برگزار شد، با اشاره به فرارسیدن سالروز شهادت امام صادق (ع) اظهار کرد: مسئله مظلومیت، قصه تکراری در سیره همه اولیای الهی است و شاید یکی از ابعادی که وجود اقدس امیرالمومنان (ع) را اول مظلومان عالم میدانند، به این خاطر است که خود مظلوم بود و همه مظلومان عالم نیز از نسل او بودند.
وی افزود: شما ببینید یک شخصیت عالم و فرزانهای را با لباس عبادت از خانه بیرون بکشند، دستهایش را در حدود سن ۶۵ سالگی ببندند و بیحیایی سوار بر اسب او را به دنبال بکشد. این مظلومیت برای کدام رهبر و قوم تکرار شده است؟ در همین حد که حتی یهود جسور و عنود نیز با اینکه قاتل پیامبران بودند، اما دست به چنین هتک حرمتهایی نمیزدند. به همین هم اکتفا نکردند و در نهایت با سم وجود اقدسش را مسموم کردند و به شهادت رساندند.
نماینده، ولی فقیه در استان خراسان رضوی خاطرنشان کرد: امام صادق (ع) یک وجه تقارن و تشابه نزدیکی هم با وجود اقدس، ولی نعمت ما علیابن موسیالرضا (ع) داشتند. یکی اینکه امام صادق (ع) نخستین نفری بود که ولادت امام رضا (ع) را بشارت داد و دوم آن که شهادت امام صادق (ع) از نظر زمانی مقارن با ولادت امام رضا (ع) بود که انگار سرچشمه علم و فضائل امام صادق (ع) وقتی از دنیا رفت، در وجود، ولی معصوم دیگری همچون امام رضا (ع) دوباره متولد شد تا همگان از آن محظوظ و بهرهمند شوند.
اجتماع صادقیون مصداق یک سنت حسنه استایشان با دعوت رسمی از زائران و مجاوران بارگاه منور رضوی برای حضور در اجتماع بزرگ صادقیون ادامه داد: همچون سالهای قبل، فردا نیز به مناسبت فرارسیدن سالروز شهادت رئیس مذهب جعفری، زائران و مجاوران امام هشتم (ع) از میدان شهدا به سمت حرم مطهر رضوی راهپیمایی میکنند. اجتماع عظیم صادقیون از آن سنتهای حسنه و نیکی است که همه میتوانند به نیت عرض تسلیت و ابراز ارادت به محضر امام رضا (ع) در آن شرکت کنند.
علمالهدی گفت: از برگزارکنندگان اجتماع عظیمی که روز چهارشنبه در حمایت از طرح نور برگزار شد تا مردم، شور و ارادت خود را نسبت به فرمانده محترم و شجاع نیروی انتظامی و مجریان طرح نور نشان بدهند، تقدیر و تشکر میکنم. وقتی نیروهای نخبه نظام به دنبال اجرای شرع و قانون بیفتند، باید حمایت مردم نیز پشتیبان آنها باشد. این اجتماع موردتأیید بنده است و از همه شما برادران و خواهران گرامی برای شرکت در آن تشکر میکنم.
کارگر، عنصر سازنده در جامعهعضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به فرارسیدن هفته معلم و هفته کارگر به عنوان دو مناسبت جاری تصریح کرد: این روزها در هفته کار و کارگر هستیم. کارگر، عنصر سازنده در جامعه است و توسعه اقتصادی، رشد اقتصادی و جهش تولید به مدد بازوان توانمند او تأمین میشود که از این حیث، تأمین معیشت کارگر بر همه مسئولان ضرورت دارد. علاوه بر این، هفته معلم نیز در این روزها در جریان است که با اشاره به آن، نکاتی را عرض میکنم.
ایشان با اشاره به آیه ۲ سوره مبارکه جمعه تأکید کرد: قول مشهور این است که امام (ره) فرمود معلمی شغل انبیاست، اما اشاره امام راحل به هر معلمی نیست، زیرا خداوند عالم در قرآن کریم سه شغل برای پیامبران الهی عنوان کرده است؛ آن جا که میفرماید «هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولًا مِنْهُمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ» و تصریح میکند که پیامبران، آیات الهی را برای مردم میخواندند، آنها را تزکیه میدادند و کتاب و حکمت به ایشان میآموختند. این سه عنوان، سه شرطی است که اگر معلم به آن پایبند بود، آن زمان است که میتوان گفت آن معلم رهرو طریق انبیاست.
تولید هویت، تکلیف اصلی معلمانعلمالهدی با بیان اینکه تولید هویت برای مردم، بزرگترین رسالت انبیای الهی بود، گفت: همه انسانهایی که در دوران حیات بابرکت رسول اکرم (ص) در قبایل، عشایر و دستههای مختلف که گرفتار امیال نفسانی بودند، بر هم شمشیر میکشیدند و قتل و غارت را در روابط خود حاکم میکردند، به دست پیامبر اسلام (ص) هویت یافتند، تبدیل به «امت» شدند و جامعهسازی کردند. بر همین اساس هم بود که رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر با معلمان تأکید کردند که پرورش هویت دانشآموزان در کنار علمآموزی بر معلمان ضرورت دارد.
ایشان بیان کرد: معلم مکلف است پیش از آموزش، به دانشآموز هویت ملی و دینی ببخشد، زیرا از اساس، هویت دینی محور هویت ملی است. عزیزان من، مسئله حجاب نیز یکی از همین هویتهای دینی و ملی است. اصلاً حجاب متعلق به فرهنگ ایران است. حتی آن زمان که هنوز اسلام وارد ایران نشده بود، حجاب فرهنگ ایرانیان بود؛ بهخصوص در تاریخ ایران باستان و انعکاس این فرهنگ را میتوان در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی دید؛ آن زمان که از قول منیژه به عنوان نماد یک زن فرهیخته و ایرانی نقل میکند «منیژه منم، دخت افراسیاب، برهنه ندیده تنم آفتاب».
تزکیه، مقدم بر تعلیم استعضو مجلس خبرگان رهبری با تأکید بر اینکه آموزش و پرورش مکلف است فرهنگ ملی و دینی را به دانشآموز تعلیم دهد، اظهار کرد: اگر این فرهنگ به درستی منتقل شد، آن زمان است نسل آیندهساز دیگر خودباختگی هویتی نخواهد داشت و غربگرا و غربزده نخواهد بود. برادران عزیز، خواهران گرامی، آنچه امروز در دانشگاههای آمریکا درحال وقوع است، اینکه استاد دانشگاه را روی زمین میکشند و دانشجو را به شدیدترین شکل ممکن سرکوب میکنند، همه اینها تابلوی لیبرال دموکراسی و تمدن غربی است که امروزه در ایالات متحده آمریکا به چشم میآید. حقیقت اینها همین است، واقعیت اینها همین است. دانش آموز اگر هویت پیدا کند، به اینها وابسته نمیشود.
ایشان افزود: پس از هویتبخشی، خداوند عالم تزکیه را مقدم بر تعلیم دانسته است. به همین دلیل، ما نیز تأکید داریم که باید پرورش مقدم بر آموزش باشد. البته در مقوله پرورش نمیتوان فقط به دبیران پرورشی اکتفا کرد، زیرا اصل تربیت از همان معلمی آغاز میشود که درحال تعلیم است. آن عظمتی که معلم به خاطر علمش در چشم دانشآموز دارد، بهترین ابراز تربیت است اگر معلم دغدغهمند باشد. اگر معلم این سه خاصیت را داشت یعنی به دانشآموز هویت داد، او را تربیت کرد و تعلیم را به حد کمال به اجرا درآورد، آن زمان است که رهرو طریقت انبیاست.
سایر اخبار (تصاویر) این گوسفند غولپیکر چینی از پورشه هم گرانتر است! قارچهای زامبیِ سریال آخرین بازمانده (The Last Of Us) واقعی هستند! (تصاویر) عجیب و باورنکردنی؛ اجساد در این شهر خود به خود مومیایی میشوند آخرین حسی که افراد در حال مرگ از دست میدهند، چه حسی است؟